SARKOPENİ ÖNLEME YÖNTEMLERİ

Paylaş

İskelet kasları gündelik yaşamda her hareketimizden ve çevreyle olan her etkileşimimizden sorumludur. Konuyu daha iyi anlayabilmek için, bir sandalyeden kalkmak, besinleri ağzımıza götürmek, onları çiğnemek, yutmak, solunum ve dolaşımı gerçekleştirmek, sindirim sisteminin düzenli çalışması gibi fiziksel eylemlerin hepsi iskelet kaslarının başarılı çalışmasına bağlıdır. Ancak, iskelet kaslarının sağlıklı kalabilmeleri ve düzenli çalışabilmeleri oldukça sistematik bir çalışma gerektirir. Spesifik olarak bazı sinir-kas hastalıkları (MS, fibromiyalji gibi) kaynaklı bozulmaların yanı sıra yaşa bağlı olarak da iskelet kaslarının hem yapısal hem de fonksiyonel bozulmaları deneyimlenmektedir. Özellikle bu durum modern toplumlarda artan sedantarizm düzeyi ile yakın ilişkili bir şekilde göze çarpmaktadır. İngiltere’ de yapılan bir araştırmada özelikle ileri yaşlarda (80-90 yaş aralığı) hastane ve hemşire bakımı gibi sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilerin yaklaşık %25’ inin bu durumlarının nedeni olarak mobilite eksikliği ve hareketsizlik kaynaklı olduğu vurgulanmıştır (Ojanen ve ark., 2007; Office of Fair Trading, 2005; Bajekal ve ark., 2006). Aynı zamanda, iskelet kaslarının fonksiyon düzeyi ile hastane bakımı, engellilik ve hatta ölüm riski arasında yüksek korelasyon olduğu iddia edilmektedir (Newman ve ark., 2006). Bundan dolayı, özellikle iskelet kasında meydana gelen yapısal ve fonksiyonel değişimlerin muhtemel etkileri ve bu etkilerin rasyonel mekanizmalarını anlamak son derece değerli olacaktır.  

İskelet kasının yaşlılıkta azalmasına işaret eden tarihi ve gözlemsel çıkarımlar Aristotales’ den Sheakspear’e kadar uzanmıştır (Narici ve Muaffulli, 2010). Ancak, yaşla birlikte iskelet kasında meydana gelen yapısal azalmaların yüksek teknoloji ile tespiti görece olarak henüz yeni bir dönemde (yaklaşık 50 yıl önce) gerçekleşmiştir. Bu detaylı ölçümler sonucunda 20-30’ lu yaşlar ile 70’ li yaşlardaki bireylerin iskelet kas oranları karşılaştırmaları son derece hassas yöntemlerle belirlenmiştir. Bu bağlamda, yaş bağlı olarak kas kütlesi kayıpları iyi dokümente edilmiş bir konudur (Mitchell ve ark., 2012).

Sarkopeni kavramı, ilk kez Rosenberg (1989) tarafından Yunanca “sarcos” ve “penia” kavramlarından türemiş bir fenomendir. Tam olarak anlamı kas kaybı olarak çevrilmektedir. Aynı zamanda, sarkopeni kavramı, bilimsel toplum ve klinisyenler arasında herhangi bir patolojik problemi olmayan ve yaşa bağlı olarak azalan iskelet kas oranında görülen azalmaları ifade etmektedir. Literatür açısından bir diğer tanımlama biçimi ise, temelde yağsız kas ağırlığında görülen azalma ile birlikte kuvvet üretme potansiyelinde yaşanan düşüşlerin tanımlanması içinde kullanılmaktadır. Ancak bu durum biraz tartışmalıdır (Morley ve ark., 2001; Cruz-Jentoft ve ark., 2010). Ayrıca, bazı bilim insanları sarkopeni kavramını “geriatrik sendrom” olarak nitelendirmektedir (Cruz-Jentoft ve ark., 2010). Geriatrik sendrom kavramının kullanım nedeni olarak, yaşa bağlı olarak bireylerde düşme, hezeyan, idrar kaçırma ve kemiklerde kırılganlık gibi faktörlerde görülen artışlar gösterilmektedir.

İskelet Kasında Yaşa Bağlı Meydana Gelen Değişimler

Literatür açısından yaşa bağlı olarak meydana gelen iskelet kas kayıpları oranı üzerine tam bir konsensüs henüz oluşmamıştır. Literatürün üzerinde mutabık olduğu en önemli fenomen yaşa bağlı olarak iskelet kasında meydana gelen hacimsel azalmalardır. Yaşa bağlı olarak iskelet kasında meydana gelen azalma oranı olarak sıralı şekilde 18-80 yaş aralığında %8 – 49 arasında olduğu düşünülmektedir (Tzankoff ve Norris, 1977; Novak, 1972). Ancak, özellikle yaşa bağlı iskelet kası hacminde görülen azalmaları inceleyen araştırmalardan oluşan derlemelerde ortalama her on yılda görülen sarkopenik etkinin kadınlarda %3.7 ve erkeklerde ise %4.7 olduğu rapor edilmiştir (Mitchell ve ark., 2012). Ayrıca, literatür açısından sarkopenik etkinin başlama yılı açısından da bir birliktelik bulunmamaktadır. Literatür incelendiğinde, bir araştırmada sarkopenik etkinin başlama yaşı olarak 27 yaş (Silva ve ark., 2009), başka bir araştırmada 45 yaş (Janssen et al., 2000) ve bir diğer araştırma da ise 60 yaş olarak ifade edilmiştir (Kyle ve ark., 2001). Araştırma sonuçlarında görülen bu tutarsızlığın kaynağı olarak kas kütlesini belirleme yöntemleri gösterilmektedir. Kadın ve erkekler açısından sarkopenik etkinin karşılaştırıldığı çalışmalarda erkeklerin kadınlara göre daha yüksek sarkopenik etkiye sahip oldukları saptanmıştır (Gallagher ve ark.,1997). Ayrıca, kadınlar açısından da menapoz dönemi sarkopenik etkinin daha fazla olduğu bildirilmiştir (Sirola ve Kroger, 2011).

Sarkopeninin muhtemel etkilerinin anlaşılması yaklaşık 20-30 yıl öncesine dayanmaktadır. Bazı araştırmacılar tarafından, yaşla birlikte artan sarkopenik etki ile fonksiyon kayıplarında, hastalık gelişme ve engellilik riskinde artışlar olabileceği iddia edilmiştir (Evans, 1995; Frontera ve ark., 1991). Dahası, Landi ve ark., (2005) tarafından yapılan bir araştırmada, basit bir kol çevresi ölçümü değerlerinin kıyaslandığı katılımcılar arasında kol çevresi düşük olanlar yüksek olanlara kıyasla daha dazla ölüm riskine sahip oldukları saptanmıştır. Ancak, literatürde bazı araştırmalarda yaşa bağlı azalan kas kütlesi ve fonksiyonun mortalite ile ilişkili olmadığı da bildirilmiştir (Visser ve ark., 1998a; 1998b; 2005). Sarkopeninin etkilerini daha iyi açıklamak için yapılan araştırmalarda sadece iskelet kaslarının boyutlarında bir azalmanın gerçekleşmediği aynı zamanda kas kuvvetinde ve fiziksel performans düzeyinde de azalmaların olduğu rapor edilmiştir. Ayrıca, yaşa bağlı olarak meydana gelen iskelet kası kayıplarının tek başına pre-sarkopeniye neden olduğu devamında görülen kas kuvveti ve fiziksel performans kayıpları ile sarkopeninin geliştiği de vurgulanmıştır (Cruz-Jentoft ve ark., 2010). Bu yaklaşım tek başına kabul görmemesine rağmen kullanılmaktadır. Aynı zamanda, iskelet kası kayıplarına eşlik eden kas kuvveti ve fonksiyon düşüşleri “dinapenia” olarak adlandırılmaktadır. Dinapenia kavramı da henüz bilimsel toplum tarafından tam bir konsensüs içerisinde kullanılmamasına rağmen kas-sinir birlikteliğini temsil eden nöro-musküler yapının fonksiyon kayıplarından ortaya çıkmıştır (Clark ve Manini, 2008).

Literatür açısından tartışmalı olarak kabul edebileceğimiz sarkopeni ile yaşam beklentisi arasındaki ilişkinin varlığı bizim konuya soru işareti koymamızı ve mümkün olduğu kadar sarkopenik etkiden kendimizi korumamız gerektiğini işaret etmektedir. Bu nedenle, yaşam beklentisi ile sakopeni arasında her ne kadar henüz güçlü ilişki kuramasak da sağlıklı ve özgür bir yaşlılık için kas kütlesini korumak genel kabulümüz olarak düşünülebilir. Bu noktada, yaşa bağlı olarak sarkopeni ve dinapeni önleme stratejileri genel olarak hareket ve beslenme üzerine yoğunlaşmıştır. Bu stratejiler;

  • Fiziksel aktif olmak
  • Uzun süreli hareketsizlikten kaçınmak
  • Düşme riskini minimize etmek
  • Protein yoksunluğu yaşamamak
  • Esansiyel aminoasit içeren besinleri tüketmek
  • Paketlenmiş işlenmiş yiyeceklerden uzak durmak
  • Düzenli egzersiz yapmak
    • Direnç egzersizi yapmak  2-3/hafta
    • Stabilite-Mobilite egzersizleri yapmak 1-2/hafta
    • Denge egzersizleri yapmak 1/hafta
    • Yüzme egzersizi yapmak 2-3/ay

Haftanın Mottosu: “Gençlikte günler kısa yollar uzundur. Yaşlılıkta yollar kısa günler uzundur – Immanuel Kant”

314 Yorum “SARKOPENİ ÖNLEME YÖNTEMLERİ”

  1. I will right away grasp your rss as I can not find your email subscription link or newsletter service. Do you have any? Please permit me understand so that I may subscribe. Thanks.

  2. Hello there! This article couldn’t be written any better! Looking at this post reminds me of my previous roommate! He constantly kept talking about this. I’ll forward this information to him. Pretty sure he’ll have a very good read. Thanks for sharing!

  3. This is the right blog for anybody who really wants to find out about this topic. You understand so much its almost hard to argue with you (not that I personally would want toHaHa). You definitely put a new spin on a topic that has been written about for years. Great stuff, just excellent!

  4. Hi there would you mind letting me know which hosting company you’re utilizing? I’ve loaded your blog in 3 completely different web browsers and I must say this blog loads a lot quicker then most. Can you suggest a good internet hosting provider at a honest price? Kudos, I appreciate it!

  5. This is very interesting, You are an overly professional blogger. I have joined your feed and sit up for looking for more of your great post. Also, I have shared your web site in my social networks

  6. I’m not sure why but this site is loading extremely slow for me. Is anyone else having this issue or is it a problem on my end? I’ll check back later and see if the problem still exists.

  7. Please let me know if you’re looking for a article author for your weblog. You have some really great posts and I think I would be a good asset. If you ever want to take some of the load off, I’d absolutely love to write some material for your blog in exchange for a link back to mine. Please send me an e-mail if interested. Cheers!

  8. I simply could not depart your web site prior to suggesting that I really enjoyed the standard information a person supply for your visitors? Is going to be back ceaselessly in order to check out new posts

  9. Thank you, I have recently been searching for information approximately this topic for ages and yours is the best I have came upon so far. However, what concerning the conclusion? Are you sure about the source?

  10. A fascinating discussion is worth comment. I do believe that you should write more on this subject, it might not be a taboo subject but usually people do not speak about such subjects. To the next! Many thanks!!

  11. You’re so cool! I don’t think I have read something like this before. So great to find someone with a few original thoughts on this issue. Really.. thanks for starting this up. This site is something that is needed on the web, someone with some originality!

  12. Usually I do not read article on blogs, however I wish to say that this write-up very pressured me to take a look at and do so! Your writing taste has been amazed me. Thank you, quite great article.

  13. great submit, very informative. I wonder why the other experts of this sector do not understand this. You should continue your writing. I am sure, you have a huge readers’ base already!

  14. When I originally commented I clicked the “Notify me when new comments are added” checkbox and now each time a comment is added I get three emails with the same comment. Is there any way you can remove me from that service? Appreciate it!

  15. Это лучшее онлайн-казино, где вы можете насладиться широким выбором игр и получить максимум удовольствия от игрового процесса.

  16. Fantastic goods from you, man. I’ve take note your stuff prior to and you’re simply too great. I really like what you’ve got here, really like what you’re stating and the way in which you assert it. You make it entertaining and you still take care of to stay it smart. I can not wait to read far more from you. This is actually a great site.

  17. Hi would you mind stating which blog platform you’re working with? I’m looking to start my own blog in the near future but I’m having a tough time selecting between BlogEngine/Wordpress/B2evolution and Drupal. The reason I ask is because your design and style seems different then most blogs and I’m looking for something completely unique. P.S My apologies for getting off-topic but I had to ask!

  18. This is very interesting, You are a very skilled blogger. I have joined your feed and look forward to seeking more of your magnificent post. Also, I have shared your site in my social networks!

  19. Hmm it seems like your site ate my first comment (it was extremely long) so I guess I’ll just sum it up what I submitted and say, I’m thoroughly enjoying your blog. I as well am an aspiring blog blogger but I’m still new to the whole thing. Do you have any points for novice blog writers? I’d definitely appreciate it.

  20. Хотите получить идеально ровный пол в своей квартире или офисе? Обратитесь к профессионалам на сайте styazhka-pola24.ru! Мы предоставляем услуги по устройству стяжки пола в Москве и области, а также гарантиру

  21. I am really loving the theme/design of your web site. Do you ever run into any web browser compatibility problems? A couple of my blog visitors have complained about my website not operating correctly in Explorer but looks great in Safari. Do you have any suggestions to help fix this issue?

  22. Сайт mehanizirovannaya-shtukaturka-moscow.ru с радостью предлагает услуги машинной штукатурки. Не упустите свой шанс на революционные изменения в области ремонтных работ.

  23. Hello just wanted to give you a quick heads up. The text in your post seem to be running off the screen in Internet explorer. I’m not sure if this is a format issue or something to do with internet browser compatibility but I thought I’d post to let you know. The design and style look great though! Hope you get the problem resolved soon. Kudos